4/18/2010

Traxedia na ría

A lancha "Villa de Perlío" (23-03-1947)
Eran as dúas da tarde do 28 de febreiro de 1947 cando a lancha Generalísimo Franco saía do peirao de Ferrol con cincoenta e catro persoas a bordo, as máis delas veciñas de Mugardos. Moitas eran mulleres que volvían de levar o xantar aos familiares que traballaban na Constructora; outras eran peixeiras que viñeran vender ao mercado. Ao chegar á altura do cabo de Leiras apareceu o destructor Sánchez Barcáiztegui, que a abordou, fendeuna e levouna pegada á proa, ata que ao se deter o barco, a lancha afundiu.
Din os que saben que no cruce de embarcacións na ría hai sempre un certo perigo polas fortes correntes que obrigan a manobrar tendo en conta distancias e velocidades. Das declaracións dalgúns supervivintes dedúcese que o barco entraba a máis velocidade da que a prudencia aconsellaría. Felicidad Vázquez, Filucha, tiña vintecatro anos cando se produciu o accidente, e, ao recordalo medio século despois seguía repetindo que «para estar na dársena o barco ía moi rápido, como se estivese fóra da ría».
Na prensa eloxiábase o comportamento heroico dos tripulantes do destructor, «muchos de los cuales, despreciando sus vidas, se arrojaron al mar, salvando a varios náufragos». Filucha tamén matizou esta información: «Varios membros da tripulación quixeron botarse á auga para axudar á xente, pero un dos mandos deu un pistoletazo ao aire e prohibiu que se lanzasen, para evitar máis víctimas».
A axuda recibírona os náufragos da tripulación do destructor, que lles botou cordas e salvavidas, e dos pescadores que andaban en botes e motoras ao pulpo, á vieira e á zamburiña. Un deles, Senén, de Ferrol Vello, saíra co Ville, un can grande e negro, afeito a bucear ás moedas que lle botaban no peirao de Curuxeiras. O Ville sacou da auga a un neno e axudou no salvamento de varios adultos.
Na lancha viaxaban varios menores. Con Filucha ía Victoria, unha sobriña de tres anos. Ela non sabía nadar, polo que mal podería axudala, pero empezou a berrarlle ao patrón da lancha: «¡Nito sálvame a nena, sálvame a nena!». E Nito salvoulla.
Nito era o nome familiar de Juan Fernández, da familia mugardesa de Os Rechos. Tiña vintesete anos cando se produciu o accidente, e seguiu na profesión ata o 1956. Despois marchou a Ares, onde casara, e seica se adicou á pesca. Victoria fíxose moza e casou con Niky, un rapaz americano de pais mugardeses, e foi con el aos EE.UU. Hoxe, viúva, volve a vivir en Mugardos.
Ao ler a relación dos mortos no accidente arrepía ver o nome de Mercedes Romero Quintillán, de dous anos. Era filla de Guillermo Romero, un dos propietarios da ferretería Romero Hermanos. Viaxaba coa nai e con outro irmán, pequeno tamén, que puideron ser recollidos por unha das embarcacións.
As outras víctimas mortais que poideron ser recollidas no mesmo día do accidente eran mulleres mugardesas -María Casteleiro Retón, de cincoenta e tres anos; Teresa Cancela Pereira, de trinta e cinco; Julia López Álvarez, de coarenta e sete; Aurora Ruzo González, de sesenta e seis; Teresa González Ferrer, de sesenta e tres; Adela López Álvarez, de coarenta e un; Teresa Troche Yáñez, de sesenta e dous; Emilia Pinto Domínguez, de cincoenta e cinco-; e outra de Ares, Josefa Maceiras Cantos, de sesenta e oito.
O día seguinte, os tripulantes do pesqueiro Minerva descubriron flotando na ría o cadavre de Avelina Domenech Cudillero, de coarenta e tres anos, veciña de Mugardos; e os mariñeiros dun bote a vapor do cruceiro Miguel de Cervantes o de Josefa Díaz Díaz, veciña do lugar de Casás, Concello de Mugardos. Aquela mesma mañá o patrón do vapor Rosita Iglesias , que estaba descargando carbón na dársena do Arsenal, viu colgado do barco-porta do Dique número 2, o de Fernando Rivas Catoira, de 40 anos, veciño de A Coruña, que levaba algún tempo en Ferrol por ser empregado da Telefónica e estar realizando traballos nesta cidade e en Mugardos.
A prensa, que informou con escasa profesionalidade das circunstancias do accidente e das víctimas do mesmo -algunha figura con apelidos trabucados e doutras danse datos contradictorios-, foi escrupulosísima ao recoller as manifestacións de pesar dos ministros, alcaldes e cónsules, que semellaban os verdadeiros protagonistas da traxedia.
Na igrexa parroquial de Mugardos celebráronse solemnes funerais con asistencia de autoridades civís e militares, e ata a coral que dirixía o padre Pérez Fanego cantou unha misa de Perosi; pero as dilixencias abertas polo Xuzgado da Mariña para esclarecer as causas da abordaxe da lancha polo destructor non esclareceron nada. Ninguén recibiu tampouco a máis mínima compensación económica.
O lugar en que se afundiu a lancha ten un calado de dezasete metros en marea baixa, pero puido ser rescatada pola grúa flotante da Constructora, popularmete coñecida na zona como A Machina, e despois de ser reparada no varadeiro de Vila, que estaba en Mugardos, volveu navegar ata comezos dos anos setenta.




Sem comentários: