Mugardos, a través do recordo das mulleres da vila

Portada da publicación

O Concello edita un libro que nace da memoria das maiores da localidade

A nosa historia. Unha viaxe pola memoria dás mulleres mugardesas é o título baixo o que se esconde algo máis que un libro. Trátase dunha travesía ao longo dos recordos das mulleres maiores da vila mariñeira e que traslada ao lector aos tempos da Guerra Civil e a ditadura de Franco. Un período visto polos ollos de "nenas e mozas" a quen lles tocou vivir "uns anos moi difíciles, anos de necesidade, medo e fame, onde escaseaba todo", tal e como recolle o prólogo da publicación editada polo Concello, en colaboración coa Deputación da Coruña.
Os talleres de memoria que desde fai algo máis de oito anos puxo en marcha o Concello de Mugardos provocan que, polo menos unha vez á semana, máis de vinte mulleres maiores do municipio reúnanse ao redor da mesma mesa. O obxectivo desta actividade é claro: activar os recordos para que non se marchiten co paso do tempo. Aos poucos, van xurdindo anécdotas, ilumínanse as historias en branco e negro que, de súpeto, regresan ao presente, e a conversación gaña axilidade. E entón colle a palabra Loli Vázquez, a máis veterana, nacida en 1921, e explica como antes se camiñaba en zuecos, pero "tiñamos dous cines e dous bailes".
"Viviamos de dúas cousas fundamentalmente, a pesca e o diñeiro que os emigrantes enviaban desde América. Houbo moita xente, como o meu pai, que se foi a Cuba", explica "é a que mellor memoria ten", destacan as súas compañeiras. Na recentemente inaugurada sala do centro de maiores da localidade instálase unha mestura entre a nostalxia e a certeza de que as cousas, a pesar de todo, melloraron moito. "Hoxe -resalta Mercedes Martínez- hai moitas comodidades; con todo, antes había máis alegría. Éramos mellores veciños, colaborabamos os uns cos outros e a mocidade gozaba de verdade".

A lancha

Unha das cousas que marcou a infancia e a mocidade da maior parte das mulleres que asisten ás sesións de memoria foron os traslados na lancha de Mugardos. O barco que vertebraba ambas as marxes da ría e no que viaxaban ata en catro ocasións ao longo do día. "A finais dos corenta, a primeira saía ás oito da mañá. En cuberta ían os traballadores e os nenos que iamos a clase na cidade. Volviamos comer e logo regresabamos a Ferrol e xa, ás oito da tarde, retornabamos a Mugardos", recalca Victoria Vázquez, quen, cando tiña tres anos, o 27 de febreiro de 1947, sobreviviu ao naufraxio da lancha. No sinistro, que se produciu cando un cargueiro partiu a embarcación á metade, morreron vinte persoas. Un suceso que permaneceu latente na vila mariñeira durante moitos anos.
Ademais da Ferrol, a lancha tamén viaxaba ata o Castillo de San Felipe. "Facía un percorrido moi bonito", destacan. O primeiro coche que houbo no pobo, que "eran unhas poucas casas ao bordo do mar", foi "a camioneta de Primitivo".
E, case sen darse conta, as mulleres que asisten aos talleres de recordo converten o seu refuxio nun océanos de recordos. O bulicio repasa, palmo a palmo, os capítulos do libro que acaban de escribir. Un volume onde deixan a historia de Mugardos a recado.

A Voz